ปราสาทตาเมือนโต๊ด (Prasat Ta Muean Tot) เป็นปราสาทหินขนาดกลางระหว่าง ปราสาทตาเมือน กับ ปราสาทตาเมือนธม หรือใน กลุ่มปราสาทตาเมือน ซึ่งถูกสร้างขึ้นในช่วงพุทธศตวรรษที่ 18 ระหว่าง พ.ศ.1760 ถึง พ.ศ.1800 ตรงกับรัชกาล พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 (King Jayavaraman VII) โดยมีรูปแบบตาม สถาปัตยกรรมเขมรโบราณ ศิลปะแบบบายน (Ancient Khmer Art of Bayon Style) ก่อสร้างด้วย ศิลาแลง (Laterite) และ หินทราย (Sandstone)
ปราสาทตาเมือนโต๊ด มี ปราสาทประธาน (Main Prasat) อยู่ตรงกลางหันด้านหน้าไปทางทิศตะวันออก มี บรรณาลัย (Library) ตั้งอยู่มุมทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของ ปราสาทประธาน หันด้านหน้าไปทางทิศตะวันตก โคปุระ (Gopura) หรือ ซุ้มประตูทางเข้าออก อยู่ทางทิศตะวันออกในแนวตรงกันกับ ปราสาทประธาน และมีทางเดินเชื่อมต่อกับด้านหน้าของ ปราสาทประธาน มี แนวกำแพง (Boundary Wall) สร้างต่อออกจากสองข้างของ โคปุระ ล้อมรอบโบราณสถานทั้งหมด ข้างนอกด้านหน้า โคปุระ มีแนวทางเดินเป็นรูป กากบาท (Cruciform) ไปทางทิศตะวันออก และมี สระน้ำ (Pond) รูปสี่เหลี่ยมอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือห่างจากมุมกำแพงเล็กน้อย
เชื่อว่า ปราสาทตาเมือนโต๊ด แห่งนี้เป็น อโรคยาศาล (Arokayasala) หรือ ศาสนสถานประจำสถานพยาบาล (Hospital) ตามคติความเชื่อของ พุทธศาสนาลัทธิมหายาน (Mahayana Buddhism) สำหรับเป็นที่รักษาพยาบาลของชุมชน หรือผู้คนที่เดินตามรายทางเส้นทางคมนาคมนี้ ซึ่งปราสาทนี้เป็นหลังสุดท้ายในเขตประเทศไทยที่มีสภาพสมบูรณ์ที่สุด และเป็น 1 ใน 102 แห่งที่ พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 โปรดให้สร้างเพื่อช่วยอาณาประชาราษฎร์
ปราสาทตาเมือนโต๊ด ตั้งอยู่ที่ บ้านหนองคันนา หมู่ 8 ตำบล ตาเมียง อำเภอ พนมดงรัก จังหวัด สุรินทร์ ประเทศ ไทย ในช่องเขา ตาเมือน (หรือช่องเขา ตาเมียง) เทือกเขา พนมดงรัก อยู่ติดริมถนนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2407 ใกล้กับ ปราสาทตาเมือน เลยไปประมาณเพียง 350 เมตรเท่านั้น การเที่ยวชมไม่มีค่าใช้จ่ายใดๆทั้งสิ้น
..^_^..